holytrinity impulse beitrag design vitra designmuseum home stories 00 - namještaj Podgorica, Crna Gora

Muzej dizajna Vitra: Instalacija Džordža Nelsona

Povodom stogodišnjice rođenja američkog dizajnera Džordža Nelsona (1908-1986.) američki Muzej dizajna „Vitra“ sačinio je obimnu retrospektivu njegovih radova. Nelson je bio jedna od najuticajnijih figura američkog dizajna tokom druge polovine 20. vijeka. Diplomirao je arhitekturu na Univerzitetu  Jejl, a bio je cijenjen i kao pisac, publicista, predavač, kurator i pasionirani fotograf. Njegov studio dizajnirao je namještaj i djelove enterijera koji su postali klasici, uključujući Kokosovu stolicu (1956.), Sljezovu sofu (1956.), Sat-loptu (1947.) i Mjehur-lampe (1952.). Izložba Muzeja Vitra bila je otvorena od 29.10.2011. do 12.02.2012. u Umjetničkom muzeju Belvi u Sijetlu (SAD).

 

Kao direktor dizajna u „Herman Mileru“, vodećem proizvođaču modernog namještaja u SAD, Nelson je imao velikog uticaja na proizvodnu liniju i javni nastup ove kompanije preko dvije decenije. Odigrao je važnu ulogu u spajanju kompanije sa dizajnerskim imenima poput Čarlsa Ejmsa, Aleksandra Žirarda i Isamu Nogučija. Od samih početaka, Nelson je živio u ubjeđenju da dizajn treba da bude integralni dio filozofije kompanije, pa je promovišući ovaj stav postao pionir u oblasti biznis-komunikacija i korporativnog dizajna.

 

Kao arhitekta, dizajner i pisac, Nelson je bio duboko zainteresovan za teme života u domaćinstvu i opremanja enterijera. U best-seleru „Kuća sjutrašnjice“ (1945., napisana zajedno sa Henri Rajtom), Nelson je predstavio revolucionarni koncept „zida za skladištenje“. Tada je objasnio da zidovi kuća mogu biti iskorišćeni za odlaganje stvari, tako što će biti napravljeni dvokrilni ormari od poda do plafona. Revolucionarna ideja za to doba najavila je poplavu robe široke potrošnje koju je nedugo nakon toga proizveo ekonomski bum u zapadnom svijetu, pretvarajući porodične domove u mala skladišta.

31904747 - namještaj Podgorica, Crna Gora

Nelson je dizajnirao više privatnih domova, uključujući njujorški dom Šermana Ferčajlda (1941. zajedno sa Vilijamom Hambijem) i Spat kuću na Sautempton plaži (1956. zajedno sa Gordonom Čedvikom). Kao posvećen zagovornik industrijske gradnje, Nelson je objavio veliki broj tekstova na temu montažne arhitekture. Tokom pedesetih godina 20-og vijeka, razvio je koncept „eksperimentalne kuće“, modularni sistem kockastih elemenata sa krovovima od pleksiglasa, koje vlasnici mogu da sastavljaju u skladu sa svojim potrebama za prostorom. Pored interesovanja za arhitekturu i unutrašnje uređenje domova, Nelson je pažljivo pratio i kancelarijski namještaj. Osim dizajna prvog stola u L-obliku, odigrao je važnu ulogu u razvoju Herman Milerove „Aktivne kancelarije“, a tokom sedamdesetih kreirao je sopstveni kancelarijski sistem, Nelsonov radni prostor. Slično Nelsonovom sistemu opremanja domova i eksperimentalne arhitekture, ovaj sistem je zasnovan na različitim konfiguracijama modularnih elemenata koji se mogu slobodno kombinovati.

 

Izuzetna raznolikost dizajnerskih radova Nelsonovog studija prevazilazi polje dizajniranja namještaja, iako se njegova reputacija temelji upravo na tom vidu dizajnu. Među klijentima Nelsonovog studija bile su brojne velike korporacije kao što su Abbott, Alcoa, BP, Ford, Gulf, IBM, General Electric, Monsanto i Olivetti, kao i sama Vlada Sjedinjenih Američkih Država. Nelsonov studio u Nju Jorku, osnovan 1947. godine, tokom svog rada dužeg od tri decenije upošljavao više od pedeset dizajnera među kojima i poznata imena poput Etorea Sotsasa i Majkla Grejvsa. Pored učešća na izložbama, dizajniranja enterijera u restoranima i izložbenim prostorima, Džordž Nelson i njegov studio dizajnirali su kuhinje, posuđe, gramofone, zvučnike, kućice za ptice, kompjutere i pisaće mašine, logoe kompanija, pakovanja, tepihe i pločice.

 

Nelsonova svestranost kulminirala je organizacijom i dizajniranjem Američke nacionalne izložbe koja je održana u Moskvi 1959.godine. Nelson i njegovi saradnici odabrali su nekoliko stotina industrijskih proizvoda koji su izradile američke kompanije i izložili ih na ogromnoj trodimenzionalnoj platformi koja je sadržala više nivoa i bila dizajnirana specijalno za ovu izložbu. Takođe je opremio i „model stana“  i dizajnirao veliki kišobran od fiberglasa za dva druga izložbena paviljona. Moskovska izložba je poslužila kao pozadina za čuvenu „kuhinjsku debatu“ između Niksona i Hruščeva.  Podjednako spektakularna bila je Nelsonova izložba za „Krajzler“ na Njujorškom sajmu 1964. – između ostalog, sadržala je dvadeset metara dug “gigantski auto”, inspirisan Pop-artom, i veliki motor kao dio eksponata. Dok je ovaj Sajam slavio automobil, Nelson je iskazao kritičniji stav prema ovoj vrsti prevoza u svojim esejima i predavanjima o urbanom planiranju.  Već 1943. godine on je predstavio koncept trgovačkog centra lišenog automobila u članku „Trava u glavnoj ulici“. Tokom 70-ih godina 20. vijeka razvijao je planove koji bi u potpunosti eliminisali automobile sa ulica, kao što je nikad realizovani projekat sela za odmor u Portugaliji.